User:Felix Revocatus/sandbox

Historia ya Mfumo wa Uendeshaji wa Kulingana na Unix

Multics na Msingi wa Unix

Multics (Multiplexed Information and Computing Service) ulikuwa mradi wa kwanza wa kujenga mfumo wa uendeshaji uliotarajiwa kuwa bora zaidi kuliko mifumo iliyopo wakati huo, hasa IBM's OS/360. Mradi huu ulianza katika miaka ya 1960 kwa ushirikiano wa vyuo vikuu, serikali, na sekta binafsi. Lengo kuu lilikuwa ni kutoa mfumo wa uendeshaji ambao ungekuwa na utendaji mzuri, ufanisi, na usalama zaidi.

Multics ulikuwa na sifa kadhaa ambazo zilikuwa za kipekee na zilikuwa na athari kubwa kwenye maendeleo ya mifumo ya uendeshaji baadaye. Moja ya sifa muhimu za Multics ilikuwa ni matumizi ya hirarchical structure wa mfumo wa faili na mbinu za kufanana na virtual memory, ambazo zilifanya mfumo kuwa na ufanisi zaidi katika kutumia rasilimali za kompyuta.

Hata hivyo, Multics ulikabiliwa na changamoto kadhaa ikiwa ni pamoja na gharama kubwa ya maendeleo na ugumu wa utekelezaji. Baada ya muda, mradi ulianza kukosa mwelekeo na hatimaye kushindwa kufikia malengo yake ya awali.

Baada ya kutoka kwenye mradi wa Multics, Ken Thompson, mhandisi katika Bell Labs, aliamua kuanzisha mradi mpya aliouita Unics (Unix). Thompson alitumia ujuzi na uzoefu aliyopata wakati wa kufanya kazi kwenye Multics kama msingi wa kuanzisha Unix. Unics ulikuwa mradi mdogo ambao ulilenga kutumia rasilimali ndogo na kuwa na ufanisi zaidi kuliko Multics.

Unics hadi Unix

Mwaka 1969, Ken Thompson, mhandisi katika Bell Labs, aliamua kuandika programu mpya za kujaribu kwenye mfumo wa Unics. Thompson alikuwa ameshiriki katika mradi wa Multics hapo awali, na alitumia ujuzi na uzoefu aliyopata kama msingi wa kuanzisha Unix. Lengo lake lilikuwa ni kuunda mfumo wa uendeshaji ulio rahisi zaidi, uliotumia rasilimali ndogo na uliokuwa na ufanisi zaidi kuliko Multics.

Wakati huo huo, Thompson alikuwa ameandika mchezo wa video wa usafiri wa angani kwa ajili ya kompyuta ya PDP-7. Mchezo huu ulihusisha usimamizi wa rasilimali za kompyuta kama vile wakati wa CPU na utumiaji wa kumbukumbu, na ulimsaidia kuelewa jinsi mfumo wa uendeshaji unavyoweza kudhibiti na kusimamia rasilimali za kompyuta kwa ufanisi.

Mchezo huu wa video ulikuwa na athari kubwa kwenye mwelekeo wa Unics, kwa sababu ulimsaidia Thompson kuona jinsi mifumo ya kompyuta inaweza kufanya kazi kwa ufanisi zaidi na jinsi ya kuboresha usimamizi wa rasilimali. Hii ilisababisha kubadilika kwa mwelekeo wa Unics kutoka kwenye lengo lake la awali la kuwa mfumo mzito na wa gharama kubwa, na badala yake kuelekeza nguvu zake kwenye kubuni mfumo rahisi, uliogawanyika, na ulioweza kutekelezwa kwenye vifaa vya rasilimali ndogo.

Mwishowe, jina "Unix" lilichaguliwa kuwa jina rasmi la mfumo huu mpya, kama tafsiri ya "Unics". Ken Thompson aliendelea kufanya kazi kwa bidii kwa kushirikiana na Dennis Ritchie kuendeleza na kuboresha Unix, na hatimaye kufanikiwa kutoa toleo la kwanza la Unix mnamo 1971.

Unix na Bell Labs

Mwaka 1970, Unix ulinunuliwa na Bell Labs. Huko, Thompson na Ritchie walianza kufanya kazi kwa bidii kuendeleza na kuboresha Unix. Kwa msaada wa Bell Labs, Unix ulipata umaarufu mkubwa na kuanza kutumika sana ndani ya Bell Labs na kampuni zingine zilizohusiana|kampuni zingine zilizohusiana.

Katika kipindi hiki, Unix ilipata mafanikio makubwa kwa sababu ya sifa zake za kipekee kama vile ufanisi, utendaji mzuri, na uwezo wa kufanya kazi kwenye vifaa vya rasilimali ndogo. Bell Labs ilichangia kwa kiasi kikubwa katika maendeleo ya Unix kwa kutoa rasilimali na msaada wa kiufundi, ambayo ilisaidia kuboresha na kukuza mfumo huu wa uendeshaji.

Pia, Bell Labs ilikuwa chanzo cha uvumbuzi na ubunifu katika maendeleo ya Unix. Kwa mfano, Dennis Ritchie alikuwa muhimu katika kuendeleza C programming language, ambayo ilikuwa lugha ya programu iliyotumiwa sana katika maendeleo ya Unix. Lugha hii ilifanya iwe rahisi zaidi kwa watengenezaji wa programu kuendeleza na kuboresha Unix, na pia ilisaidia kuongeza umaarufu na usambazaji wa Unix kwa jumla.

Kwa kuongezea, Unix ilianza kuvutia makampuni mengine na taasisi kwa sababu ya sifa zake za kipekee na ufanisi wake. Kampuni kama Sun Microsystems, IBM, na Hewlett-Packard zilianza kutoa toleo lao la Unix kwa wateja wao, na hivyo kusaidia kueneza na kuimarisha umaarufu wa Unix katika tasnia ya teknolojia ya habari.

Kwa ujumla, ushirikiano kati ya Thompson, Ritchie, na Bell Labs ulikuwa muhimu katika kufanya Unix kuwa moja ya mifumo ya uendeshaji yenye ushawishi mkubwa zaidi katika historia ya teknolojia ya kompyuta. Ufanisi, utendaji mzuri, na uwezo wa kubadilika wa Unix ulisababisha kuenea kwake kwa kasi na kuchukua nafasi kubwa katika soko la mifumo ya uendeshaji.

Kibiashara kwa Unix

Miaka ya 1980, Unix ilianza kufanywa kibiashara. Kampuni kubwa kama Sun Microsystems, IBM, na Hewlett-Packard zilianza kutoa toleo lao la Unix kwa wateja.

Harakati za Programu Huria na Richard Stallman

Mwaka 1983, Richard Stallman, mwanaharakati wa programu huria, alianzisha Free Software Foundation (FSF) ili kupigania uhuru wa programu na utumiaji wa programu huria.

Minix

Mwaka 1987, Andrew Tanenbaum, ambaye alikuwa profesa katika Chuo Kikuu cha Vrije huko Amsterdam, Uholanzi, aliendeleza Minix.

Linux

Mwaka 1991, Linus Torvalds, mwanafunzi wa Finland, aliachia toleo la kwanza la Linux kwenye mtandao.